Bài tham luận

MỘT SỐ KINH NGHIỆM QUA VIỆC  SỬ DỤNG PHƯƠNG TIỆN, ĐỒ DÙNG DẠY HỌC MÔN TOÁN LỚP 2

 

                                                 A. ĐẶT VẤN ĐỀ

 

         Trong dạy học ở Tiểu học nói chung và dạy học Toán nói riêng. Do những đặc điểm về phát triển tư duy của lứa tuổi tiểu học, dạy và học toán ở tiểu học phải là sự giáo dục toán học mang lại tri thức toán học sơ đẳng cần thiết cho cuộc sống và phát triển phù hợp với lứa tuổi tiểu học. Đồng thời là giai đoạn chuẩn bị quan trọng cho thực hiện quá trình giáo dục toán học tiếp theo ở phổ thông.  Một yêu cầu đặt ra là tích cực hoá người học, tạo điều kiện để học sinh tự phát hiện và lĩnh hội kiến thức. Luật giáo dục khoản 2 Điều 24 đã nêu rõ Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh, phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học, bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh. Các nội dung Toán học thường mang đặc tính trừu tượng và khái quát cao, trong khi đặc điểm nhận thức của trẻ ở Tiểu học lại mang nặng tính cụ thể, trực giác và cảm tính. Vì vậy sử dụng đồ dùng dạy học là rất cần thiết trong việc thực hiện mục tiêu của môn Toán ở Tiểu học. Việc sử dụng các phương tiện và đồ dùng dạy học có tác dụng phát huy tính tích cực của người học rất cao. Nó vừa phù hợp với quy luật nhận thức:  Từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng và từ tư duy trừu tượng đến thực tiễn khách quan; vừa phù hợp với đặc điểm tâm lí lứa tuổi học sinh Tiểu học học mà chơi, chơi mà học, làm cho giờ học nhẹ nhàng hơn, tự nhiên hơn và chất lượng hơn.

         Do vậy, hoạt động sử dụng các phương tiện, đồ dùng dạy học có một vai trò  rất quan trọng, có ý nghĩa to lớn  trong quá trình dạy học ở cấp Tiểu học.

 

 

Hoạt động sử dụng phương tiện, đồ dùng dạy học có quan hệ chặt chẽ với Mục tiêu- Nội dung- Phương pháp dạy học, là một trong các vấn đề đang được cải tiến, đổi mới, nhằm đổi mới đồng bộ, toàn diện giáo dục cấp Tiểu học.

         Trong những năm gần đây, mỗi giáo viên Tiểu học đều tích cực hưởng ứng phong trào đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của học sinh. Kết quả của việc đổi mới phương pháp dạy học phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó sử dụng phương tiện dạy học là một điều kiện quan trọng để thực hiện đổi mới phương pháp dạy học thành công. Qua việc tiếp cận Sách giáo khoa, các phương tiện đồ dùng dạy học, học sinh có thể tự tìm tòi, phát hiện và ứng dụng kiến thức mới. Học sinh được hoạt động, được tiếp thu kiến thức mới trên nhiều kênh thông tin; tạo được sự hứng thú, tự tin và niềm vui trong học tập; cá thể hoá được quá trình dạy học để phát huy được khả năng của từng học sinh; học sinh được rèn luyện kỹ năng, khắc sâu  kiến thức và có điều kiện phát huy, sáng tạo trong học tập.

         Trong môn Toán, đồ dùng dạy học có khả năng chứa đựng hoặc chuyển tải thông tin về nội dung dạy học và về sự điều khiển quá trình dạy học làm cho việc truyền đạt kiến thức và kỹ năng, kỹ xảo của giáo viên tới học sinh được dễ dàng hơn. Bản thân tôi, với vai trò là người trực tiếp giảng dạy, tôi nhận thấy sử dụng đồ dùng, phương tiện dạy học là hoạt động không thể thiếu của người giáo viên trong quá trình dạy học. Trong những năm gần đây, việc làm và sử dụng ĐDDH đã được các cấp quản lý và đội ngũ giáo viên quan tâm, thực hiện, bước đầu đã thu được những kết quả đáng khích lệ. Tuy nhiên trong quá trình thực hiện vẫn còn gặp không ít khó khăn và chưa đạt được kết quả như mong đợi.

         Là giáo viên trực tiếp đứng lớp, tôi xác định rõ trách nhiệm của mình đối với chất lượng giảng dạy trước học sinh, phụ huynh học sinh và nhà trường. Tôi luôn suy nghĩ làm thế nào để việc sử dụng đồ dùng trong từng tiết dạy đạt hiệu quả cao, nhằm giúp học sinh hứng thú trong học tập cũng như nâng cao chất lượng giờ dạy. Trong quá trình thực hiện tôi đã tích luỹ được Một số kinh nghiệm qua việc sử dụng phương tiện, đồ dùng dạy học đối với môn Toán

 

Lớp 2  nhằm hoàn thiện hơn kỹ năng sử dụng đồ đùng nói chung, thiết bị trong dạy học môn toán cũng như không ngừng nâng cao chất lượng giảng dạy của bản thân trong thời gian tới.

B.NỘI DUNG

 

I/. Nhận thức về việc sử dụng phương tiện, đồ dùng dạy học.

Qua quá trình giảng dạy bản thân tôi nhận thấy đồ dùng dạy học là yếu tố không thể thiếu trong quá trình dạy học. Trong quá trình dạy học, học sinh nhận thức nội dung bài học mới dưới sự tổ chức, dẫn dắt của giáo viên trong đó có sự hỗ trợ của đồ dùng dạy học. Đồ dùng dạy học đảm bảo cho học sinh lĩnh hội tốt nhất các biểu tượng, khái niệm, quy tắc, hình thành kỹ năng, kỹ xảo. Đối với học sinh Tiểu học thì đồ dùng dạy học đặc biệt quan trọng vì nó giúp các em quan sát sự vật, hiện tượng một cách trực quan, giúp học sinh nhận thức sâu hơn nội dung bài học. Theo tôi khi sử dụng phương tiện đồ dùng dạy học phải tuân thủ một số yêu cầu cơ bản là:

          Có quan niệm đúng đắn về việc sử dụng đồ dùng tức là tạo ra chỗ dựa trực quan để phát triển tư duy trừu tượng cho học sinh trong quá trình học Toán. Vì thế phương tiện được sử dụng đúng lúc, đúng chỗ, đúng đối tượng, cần thiết thì dùng, không cần thì thôi, tránh thủ tục, hình thức.

          Sử dụng đồ dùng dạy học phải đúng cách và mang lại hiệu quả thực sự. Muốn vậy các thao tác sử dụng đồ dùng dạy học phải chứa dụng ý sư phạm gợi mở được hướng tâm kiến thức, thao tác dứt khoát đòi hỏi giáo viên phải chú trọng việc sử dụng thường xuyên và liên tục trong các tiết học.

          II/. Thực tế của việc sử dụng phương tiện, đồ dùng dạy học ở trường tiểu học

          Trường Tiểu học Minh Tân là một trường thuộc vùng sâu, vùng xa của huyện Dầu Tiếng. Đời sống nhân dân còn gặp nhiều khó khăn. Kinh tế kém phát triển, sự nhận thức chưa cao về việc học của con em mình. Chính vì thế, cơ sở vật chất của trường còn nhiều hạn chế. Phương tiện, đồ dùng dạy học chủ yếu là do Bộ giáo dục- Sở giáo dục- Ngành giáo dục cấp phát. Phương tiện đèn chiếu,máy tính chưa thể đáp  ứng đủ nhu cầu cho mỗi giáo viên khi lên lớp nhằm hưởng ứng

phong trào Nâng cao chất lượng giáo dục, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học.

          2.1 Giai đoạn chưa được cấp phát bộ đồ dùng dạy học .

          2.2 Giai đoạn thực hiện chương trình thay sách giáo khoa.

          Năm học 2003 - 2004 là năm học thứ 2 thực hiện chương trình thay sách giáo khoa lớp 2. Trong những năm học này mỗi lớp đều đã được cấp phát một bộ đồ dùng cho cả giáo viên và học sinh. Điều này đã phần nào thúc đẩy mỗi giáo viên chúng tôi tích cực sử dụng đồ dùng trong các giờ dạy, song để áp dụng vào thực tế mỗi trường, mỗi lớp và với từng đối tượng học sinh thì những gì mà chúng tôi tiếp thu được qua các đợt tập huấn mới chỉ mang tính định hướng chung; chất lượng của việc sử dụng đồ dùng cơ bản còn phụ thuộc vào sự vận dụng linh hoạt sáng tạo của mỗi giáo viên. Nhưng trong thực tế có những giáo viên mới chỉ thực hiện một cách máy móc, đối phó mà không có sự sáng tạo; đối với những bài chưa có đồ dùng cấp phát giáo viên còn ngại đầu tư về thời gian, trí tuệ và vật chất. Chính vì vậy chất lượng của việc sử dụng ĐDDH còn có nhiều hạn chế, chủ yếu chỉ mang tính trình diễn mà chưa thực sự phát huy được khả năng tư duy, nhận thức của học sinh.

          Bản thân tôi sau nhiều năm thực hiện việc sử dụng đồ dùng trong dạy học, tôi nhận thấy: Để sử dụng ĐDDH trong môn Toán 2 thực sự có hiệu quả thì

người giáo viên cần phải có những biện pháp sát thực phù hợp với điều kiện cơ sở vật chất của trường, lớp; phù hợp với năng lực của bản thân cũng như khả năng học tập của học sinh. Song về cơ bản cần có những biện pháp chính sau đây.

          III/. Biện pháp sử dụng có hiệu quả phương tiện, đồ dùng dạy học trong môn Toán - Lớp 2

          3.1 . Tìm hiểu nội dung, chương trình môn Toán 2.

          Sau nhiều năm giảng dạy ở lớp 2. Tôi đã tập trung nghiên cứu chương trình, sách giáo khoa để tìm ra mối liên hệ giữa chương trình Toán lớp 2 với chương trình môn Toán ở các lớp học trước, xác định kiến thức trọng tâm và mục tiêu cần đạt được của chương trình Toán lớp 2, phân loại các dạng bài. Từ đó lựa chọn đồ dùng, phương pháp dạy học cho phù hợp.

          3.2 Tìm hiểu bộ đồ dùng môn Toán 2 được cấp phát.

          Ngay sau khi nhận bộ đồ dùng tôi đã nghiên cứu để phân loại và lập kế hoạch cụ thể cho việc sử dụng ĐDDH vào các bài dạy. Đồng thời xem bài nào cần sử dụng ĐDDH mà ở bộ đồ dùng hiện tại chưa có từ đó suy nghĩ và có kế hoạch tự làm.

          Qua thực tế tìm hiểu bộ đồ dùng(được cấp phát) tôi nhận thấy những đồ dùng hiện có đáp ứng tương đối đầy đủ trong việc giảng dạy chương trình môn Toán lớp 2. Bộ đồ dùng có ưu điểm: đẹp, bền đảm bảo tính khoa học, tính trực quan, màu sắc lại phù hợp. Đặc biệt là có đủ cho giáo viên và học sinh để có thể cùng thao tác và thực hiện.

Hạn chế : Bộ chữ số, dấu phép tính, dấu so sánh quá ít, khi giáo viên muốn sử dụng để hình thành các bảng cộng, trừ, nhân, chia hoặc các bài so sánh các số phải mượn nhiều bộ đồ dùng; các đồ dùng chưa thể gắn trực tiếp được lên bảng lớp vì thế giáo viên gặp khó khăn khi thao tác.

          3.3 Sử dụng đồ dùng được cấp phát có hiệu quả.

          - Mỗi đồ dùng, thiết bị dạy học có nhiệm vụ và tác dụng nhất định để đưa nguồn thông tin cũng như gây hứng thú học tập cho học sinh. Song không có nghĩa là tiết học nào cũng dùng được thiết bị dạy học. Việc lựa chọn và sử dụng đồ dùng dạy học tuỳ thuộc vào đặc điểm nội dung và phương pháp của từng tiết dạy.

          - Sau khi đã lựa chọn đồ dùng dạy học cho một tiết dạy thì cần kiểm tra sự vận hành của chúng. Nếu cần phải thử trước để chủ động khi trình bày trên lớp.

          - Cần phải xác định vị trí và thời điểm sử dụng từng phương tiện, đồ dùng dạy học cho phù hợp. Khi sử dụng song nên cất đi ngay, tránh sự phân tâm của học sinh.

-Phương tiện, đồ dùng dạy học phải đảm bảo phát triển năng lực nhận thức, năng lực tư duy, năng lực quan sát chính xác của học sinh đảm bảo yêu cầu vệ sinh, thẩm mỹ và an toàn cho học sinh.

          - Khi sử dụng đồ dùng dạy học cần phối hợp  việc giới thiệu các phương tiện đó với việc hướng dẫn học sinh quan sát, thao tác khi sử dụng.

          Để sử dụng bộ đồ dùng dạy Toán lớp 2 được cấp phát có hiệu quả. Bản thân tôi đã nghiên cứu kỹ nội dung bài học, chuẩn bị trước đồ dùng dạy học cho

cả thầy và trò; xem xét kỹ cách thức sử dụng phù hợp với từng nội dung, kiến thức bài học.

           Khi nào cần sử dụng đồ dùng dạy học nào thì mới đưa ra chứ không để học sinh nhìn thấy trước, sử dụng trước. Khi sử dụng xong chuyển sang kiến thức mới thì phải yêu cầu học sinh cất ngay đồ dùng vừa thực hiện, để học sinh tập trung tiếp thu nội dung, kiến thức mới.

Như vậy, để sử dụng hết các phương tiện hiện có được cấp phát trong Bộ biểu diễn thiết bị dạy toán lớp 2 thì ngoài bảng nỉ treo đa năng để giúp giáo viên cài que tính hình thành các phép cộng, trừ có nhớ, tôi đã suy nghĩ và tự thiết kế thêm một số phương tiện, đồ dùng khác nhằm đảm bảo làm thế nào để kết hợp hài hòa giữa đồ dùng được cấp phát với đồ dùng tự làm sao cho hiệu quả nhất.

3.4 Tự làm đồ dùng, phương tiện dạy học Toán 2.

a. Bảng cài đa năng:

Trong quá trình tìm hiểu nội dung chương trình Toán lớp 2 cũng như tìm hiểu bộ đồ dùng được cấp phát. Tôi thâý có rất nhiều bài cần phải hình thành cho học sinh lập được bảng cộng, trừ, nhân chia hoặc so sánh các số mà ở bộ đồ dùng chỉ mới có bộ chữ số, dấu phép tính nên tôi suy nghĩ và tự thiết kế “Bảng cài đa năng”. Nhằm giúp cho giáo viên hình thành được bảng cộng, trừ, nhân chia, cách so sánh các số  một cách sinh động, rõ ràng nhất với sự kết hợp hài hòa giữa đồ dùng được cấp phát (bộ chữ số và dấu phép tính) với đồ dùng tự làm (bảng cài đa năng).      

*Mục đích : Bảng cài đa năng sẽ giúp giáo viên và học sinh hình thành các bảng cộng, trừ các số trong phạm vi 20 chẳng hạn: Khi dạy bài 6 cộng với

một số 6+5; ... 9 cộng với một số 9+5; 12 trừ đi một số 12-8;  15,16,17,18 trừ đi một số;…Các bảng nhân, chia trong phạm vi 5. Cách so sánh các số …

 

*Cách làm:

Một tấm giấy rôki có chiều dài 90cm, rộng 50cm. Được gắn bởi một các  thanh cài không cố định (có thể gấp ra phía sau)để hình thành tối thiểu 2 phép tính và đối đa 10 phép tính.

Cắt một số tấm giấy kiếng trong để làm các nẹp cài. Dùng băng keo dán các nẹp;

         

Bảng cài đa năng nguyên mẫu            Bảng cài đa năng sau khi được gấp

(10 thanh cài).                                      lại (còn 2 thanh).

*Cách sử dụng:

Ví dụ  : Khi hướng hướng học sinh hình thành Bảng nhân 3

Từ những đồ dùng trực quan cụ thể. Giáo viên đặt câu hỏi dẫn dắt học sinh rút ra được phép tính tương ứng trong bảng nhân 3 là: 3 x 1 = 3 giáo viên lấy các số 3 , x , 1 = 3 đính lên bảng cài; tương tự giáo viên hướng dẫn để rút ra các phép tính tương ứng tiếp theo trong bảng nhân 3 là : 3 x 2 = 6; 3 x 3 = 9. Từ phép tính :

3 x 4 = 12 3 x 10 = 30. Giáo viên có thể gọi học sinh lên bảng thực hiện cài các số tương ứng. Từ những đồ dùng trực quan cụ thể (các chấm tròn), học sinh

 

tư duy để rút ra các phép tính tương ứng 3 x1 = 3 3 x10 = 30, học sinh lại được thao tác trên đồ dùng (cài các số vào bảng cài) sẽ giúp học sinh tiếp thu, lĩnh hội các kiến thức mới dễ dàng hơn, nhớ lâu hơn. Những gì các em tự mình làm được thì sẽ nhớ lâu hơn là những lời nói suông của giáo viên.

Dưới đây là hình ảnh lớp 2a2 sau khi học bài bảng nhân 3 có sử dụng Bảng cài đa năng để hình thành bảng nhân ở phần tìm hiểu bài mới.

 

          Khi  hướng dẫn học sinh hình thành các bảng cộng, trừ, nhân,chia trong phạm vi 5 (cài 10 thanh)giáo viên còn có thể hướng dẫn học sinh hình thành các bảng cộng, trừ các số trong phạm vi 20 chỉ sử dụng 5, 6, 7, 8 thanh cài. Khi sử dụng, giáo viên chỉ việc gấp bớt ra phía sau những thanh nào không cần dùng đến trong bảng cài, để đảm bảo tấm bảng cài đa năng luôn phù hợp với nội dung của từng bài.

          Dưới đây là hình ảnh tấm bảng cài (chỉ sử dụng  6 thanh) khi dạy bài 13 trừ đi một số 13 – 5( giáo viên đã gấp bớt 4 thanh không sử dụng ra phía sau).

 

Học sinh lớp 2a2 đang thực hiện việc hình thành bảng trừ trên Bảng cài đa năng sau khi các em đã thao tác trên que tính để tìm được kết quả.

Sau khi các em học sinh cùng giáo viên hình thành xong bảng cộng, trừ, nhân, chia ; khi hướng dẫn học sinh học thuộc lòng tôi thiết kế thêm một số bông hoa để che kết quả ( gây thêm sự chú ý của học sinh) khi nào học sinh học thuộc

thì che toàn bộ kết quả để học sinh làm bài.

 

         

           

Ngoài ra những “Bông hoa xinh xắn” còn giúp giáo viên rất nhiều trong các hoạt động trên lớp : che kết quả tính, bông hoa điểm thưởng, …

 

Học sinh đang dùng bông hoa che kết quả khi thực hiện xong, tránh các bạn dưới lớp nhìn lên để chép bài.     

Bên cạnh việc sử dụng Bảng cài đa năng để hình thành các bảng cộng, trừ, nhân, chia (lớp 2). Giáo viên có thể sử dụng bảng cài đa năng để dạy các bài ở (lớp 1) nhất là những bài về so sánh các số trong phạm vi 10 hoặc hình thành các bảng nhân, chia trong phạm vi 9 (lớp 3).

          Nói chung Bảng cài đa năng sẽ giúp giáo viên rất nhiều trong các giờ  dạy toán ở lớp 1,2,3. Giáo viên không mất nhiều thời gian viết bảng hay chuẩn bị

 

bảng trước. Khi thực hiện rất dễ dàng nếu cần thiết giáo viên cài trước các số học sinh chỉ cần cài thêm kết quả tính(đỡ mất nhiều thời gian).Giáo viên có nhiều thời gian hơn để giảng bài cũng như kiểm tra học sinh dưới lớp. Mặc dù hiện nay, việc sử dụng công nghệ thông tin đang được phổ biến rộng rãi (dạy power point). Khi dạy chương trình power point thì việc hình thành bảng nhân trên máy chiếu không có gì khó nhưng cũng không phải giáo viên nào cũng có thể thực hiện được. Nhưng với tấm bảng cài đa năng này, chắc chắn mỗi giáo viên chúng ta ai cũng có thể làm được để sử dụng trong việc dạy học của mình. Ngoài tấm bảng cài đa năng tôi còn thiết kế thêm một số bảng cài khác để giúp giáo viên hướng dẫn thực hành một số bài tập ngay tại lớp ngay cả khi dạy chương trình power point.

          

Trên là tấm bảng cài để sử dụng cho học thực hành các bài tập ngay tại lớp.

          Dưới đây là một số dạng bài tập có thể sử dụng bảng cài :

+ -

          Bài 5 trang 51( Lớp 2)

                  ?              9  …  6   =   15                  16  …  10     =    6

                               11  …  6   =    5           10  …    5     =    5

                               11  …  2   =    9           8   …    6     =   14

          Bài 3  trang 142 (Lớp 2)

>  <  =

         

                               101  …  102                          106  …  109

               ?       102  …  102                            103  …  101

                             105  …  104                            105  …  105

                             109  …  108                            109  …  110

 

Với những dạng bài tập này khi tiến hành dạy giáo viên cài trước các số, khi thực hành bài tập, giáo viên có thể tổ chức cho hai dãy cử mỗi dãy 3, 4 bạn lên làm bài thi đua với nhau dãy nào làm nào làm đúng, nhanh dãy đó sẽ chiến thắng.

 

Trên là  bài tập 3 trang 142  giáo viên cài trước các số khi yêu cầu học sinh làm bài:

Với tấm bảng cài này giáo viên tiến hành các bài tập được nhanh hơn, học sinh học hứng thú hơn. Nếu trong quá trình làm học sinh có làm sai, khi sửa lại bài chỉ việc thay dấu khác vào không phải tẩy xóa, đỡ mất nhiều thời gian lại đảm bảo tính khoa học.

 

Trên là bài tập số 3 sau khi tổ chức cho học sinh làm bài xong.

Từ những đồ dùng đơn giản, dễ làm, dễ sử dụng nhưng nếu chúng ta biết kết hợp hài hòa sẽ mang lại kết  quả cao trong quá trình sử dụng. 

 

Qua việc hướng dẫn, tổ chức cho học sinh thao tác trên bảng cài để tìm tòi, khai thác kiến thức như trên, tôi thấy học sinh rất hứng thú và tích cực hoạt động. Đồng thời các em phát hiện, nắm bắt kiến thức một cách dễ dàng, hiểu và ghi nhớ bài ngay tại lớp. Học song bài nào là các em đã thuộc được bài đó ngay tại lớp. Tiết học diễn ra nhẹ nhàng nhưng hiệu quả cao.

b. Đồ dùng phục vụ " Trò chơi Toán học " :

- Đối với những dạng bài tập có thể tổ chức được trò chơi Toán học như Khoanh vào câu trả lời đúng bản thân tôi đã làm sẵn các bông hoa, con vật , các thẻ chữ “A”, “B”, “C”, “D”.  ... để đặt tên cho các đội chơi hoặc học sinh giơ thẻ chọn đáp án đúng để tạo thêm không khí thoải mái, vui tươi cho học sinh “Học mà chơi, chơi mà học”

 

Học sinh lớp 2a2 trong giờ học Toán, khi giáo viên tiến hành dạy các dạng bài tập: Dùng thẻ chữ A, B, C, D để chọn ‎‎‎ ýđúng nhất.

       Dưới đây là một số dạng bài tập có thể sử dụng thẻ chữ ‘A”, “B”, “C”, “D”.

 

Bài 5 - trang 46

 Khoanh vào chữ đặt trước kết quả đúng :

Tìm x, biết : x + 5 = 5

                    A.  x = 0

                    B.  x = 1

                    C.   x = 5

                    D.   x = 10

Bài tập 4-  trang 100

Khoanh vào chữ đặt trước kết quả đúng :

4 x 3 = ?

A.      7

B.      1

C.      12

D.      43

Bài 1 trang 110

     Đã tô màu     hình nào ?

                   

D

 

 

 

C

           

          

 

Bài 1 trang 114

 

Đã tô màu       hình nào?

 

 

 

 

 

Đối với những dạng bài tập có dạng như Bài tập 4-  trang 100; Bài 5 - trang 46.Khi sử dụng thẻ chữ ‘A”, “B”, “C”, “D” để thực hành những bài tập này, giáo viên nên thay đổi yêu cầu thay vì “khoanh vào chữ đặt trước câu trả lời đúng” thì đổi lại “chọn thẻ chữ tương ứng với câu trả lời đúng”.

Đối với những bài tập có dạng như Bài 1 trang 110 ; Bài 1 trang 114.Khi sử dụng thẻ chữ ‘A”, “B”, “C”, “D” để thực hành những bài tập này, giáo viên nên yêu cầu học sinh chọn thẻ tương ứng với những hình đã được tô màu , . Sau đó gọi 1 em lên bảng đính số thẻ tương ứng đã được chọn dưới mỗi hình.

Ngoài ra thẻ chữ  A”, “B”, “C”, “D” còn có thể dùng để đặt tên cho các đội,nhóm  khi giáo viên tổ chức cho các em thực hành những dạng bài tập dưới hình thức mang tính tập thể. VD : Đội A, B, C,…nhóm A, B, C,  ...

 

   

Thẻ chữ A”, “B”, “C”, “D” ngoài dạy môn Toán, chúng ta còn có thể sử dụng để dạy rất nhiều phân môn Tiếng Việt, Đạo đức, TN& XH, … và áp dụng được dưới nhiều hình thức : củng cố bài, ôn tập sau mỗi kì học, rung chuông vàng,..

Ví dụ :Dùng thẻ để xếp loại cho các nhóm khi tiến hành cho các em đọc thi đua (đồng thanh) ở môn Tiếng Việt phân môn Tập đọc. Chẳng hạn:

+Loại A: Thuộc bài, đọc đúng và rõ ràng, đồng thanh nhịp nhàng vừa phải.

+Loại B : Thuộc bài, đọc đúng và rõ ràng nhưng đồng thanh chưa đều( to hoặc nhỏ quá).

+Loại C : Chưa thật thuộc bài( còn có học sinh trong nhóm chưa tham gia đọc hoặc đọc sai), đồng thanh chưa đều, cả nhóm phối hợp với nhau chưa tốt.

Nhóm Sơn Ca : Loại A

Nhóm Họa Mi : Loại B

Nhóm Chích Bông : Loại A

Nhóm Hoàng Yến : Loại C

 

Sau đó, giáo viên khen ngợi những nhóm đọc được xếp loại A, động viên những nhóm được xếp loại B, nhắc nhở những nhóm đọc xếp loại C để các em cố gắng đọc tốt hơn.

Nói chung, thẻ chữ A”, “B”, “C”, “D” sẽ giúp cho mỗi giáo viên chúng ta rất nhiều trong các hoạt động nếu như chúng ta biết vận dụng thì sẽ mang lại kết quả tốt đẹp.

c. Ứng dụng công nghệ thông tin trong Dạy- Học Toán lớp 2

Trong quá trình giảng dạy ngoài việc sử dụng triệt để, có hiệu quả ĐDDH hiện có cũng như ĐDDH tự làm tôi còn ứng dụng công nghệ thông tin vào việc soạn và dạy một số tiết học Toán lớp 2. Tuy nhiên, khi soạn một giáo án điện tử cũng đòi hỏi những quy tắc nhất định nhằm tạo nên hiệu quả khi soạn giáo án điện tử. Nên thận trọng trong việc sử dụng các kỹ xảo, hiệu ứng. Vì nếu dùng không hợp lý sẽ gây phản tác dụng. Nên dùng kỹ xảo, hiệu ứng vừa phải, phù hợp, làm nổi bật nội dung cần chuyển tải. Nếu dùng nhiều hiệu ứng, kỹ xảo không cần thiết sẽ gây mất tập trung, học sinh sẽ chẳng quan tâm tới nội dung mà cô cần chuyển tải  nữa. Các phông nền cũng nên chọn đơn giản, phù hợp nội dung bài giảng; tránh dùng nhiều màu sắc, hình ảnh loè loẹt, không cần thiết.

Ngoài ra khi sọan thảo cũng cần lưu ý việc chọn size chữ, màu chữ cho phù hợp. Size chữ không nên to và màu chữ nên nổi bật, tránh chọn nhiều màu chữ trong cùng một Slide trình diễn sẽ gây ra việc khó theo kịp nội dung cần chuyển tải và rối mắt đối với học sinh.

IV/ Kết quả đạt được

Trong quá trình sử dụng thiết bị, đồ dùng dạy học vào trong các tiết dạy tôi nhận thấy : thiết bị, đồ dùng dạy học là chỗ dựa cho quá trình hoàn thành kết quả để hình thành các kiến thức : Khái niệm, quy tắc, công thức toán học ... Thông qua việc sử dụng ĐDDH tôi thấy :

Huy động được sự tham gia ở nhiều giác quan của học sinh, tạo điều kiện cho học sinh dễ hiểu, dễ nhớ, giảm độ mệt nhọc. Phát triển được ở học sinh năng lực chú ý, quan sát, gây được sự chú ý tính tò mò khoa học.

 

Tạo điều kiện cho các em liên hệ giữa học tập và thực tiễn.

Bản thân tôi, với vai trò là người trực tiếp giảng dạy, tôi nhận thấy sử dụng đồ dùng, phương tiện dạy học là hoạt động không thể thiếu của người giáo viên trong quá trình dạy học. Nó quyết định về sự nhận thức, đánh giá của học sinh về một môn học qua việc sử dụng ĐDDH.

Qua kết quả thực tế ở một số lớp cho chúng ta nhận thấy rắng: Việc sử dụng ĐDDH của giáo viên là yếu tố không thể thiếu trong quá trình dạy học. Trong quá trình dạy học, học sinh nhận thức nội dung bài học mới dưới sự tổ chức, dẫn dắt của giáo viên trong đó có sự hỗ trợ của đồ dùng dạy học. Đồ dùng dạy học đảm bảo cho học sinh lĩnh hội tốt nhất các biểu tượng, khái niệm, quy tắc, hình thành kỹ năng, kỹ xảo. Đối với học sinh Tiểu học thì đồ dùng dạy học đặc biệt quan trọng vì nó giúp các em quan sát sự vật, hiện tượng một cách trực quan, giúp học sinh nhận thức sâu hơn nội dung bài học. Làm cho học sinh hứng thú, say mê hơn trong quá trình học nói chung và đặc biệt là môn Toán nói riêng. Vì môn Toán nó đòi hỏi học sinh phải tư duy, suy nghĩ rất nhiều.

V/  Bài học kinh nghiệm

Qua thực tế nhiều năm sử dụng ĐDDH trong môn Toán lớp 2 tôi thấy để thực hiện có hiệu quả thiết bị, đồ dùng khi dạy Toán, mỗi giáo viên cần phải :

1.Có nhận thức đúng đắn về việc sử dụng phương tiện, đồ dùng dạy học;  thấy được tính cấp thiết và tầm quan trọng của việc sử dụng đồ dùng thiết bị dạy học trong nhà trường Tiểu học. Từ đó cần thực hiện nghiêm túc các quy định của

trường về sử dụng ĐDDH đồng thời vận dụng một cách linh hoạt, sáng tạo, phù hợp với đối tượng học sinh của lớp mình phụ trách.

 2.Bố trí thời gian hợp lý để nghiên cứu nội dung chương trình, chuẩn bị đồ dùng dạy học và làm bổ sung cho các tiết dạy.

 3.Báo cáo kế hoạch làm thêm đồ dùng dạy học với lãnh đạo nhà trường để được hỗ trợ tạo điều kiện về kinh phí và thời gian.

4.Khi sử dụng đồ dùng dạy học phải đúng lúc, đúng chỗ, đúng cách, thao tác chính xác, hợp lý với hệ thống câu hỏi trong khi truyền tải các nội dung kiến thức tới học sinh.

5.Những đồ dùng tự làm phải chuẩn mực về nhiều mặt thuận tiện cho thao tác, hình thức phải đẹp đảm bảo tính sư phạm và tính khoa học.

6. Qua quá trình sử dụng đồ dùng dạy học bản thân tôi nhận thấy bên cạnh việc phải sử dụng tốt đồ dùng trong giảng dạy thì người giáo viên cần phải hướng dẫn học sinh có kỹ năng sử dụng thành thạo đồ dùng học tập của mình. Có như

vậy mới thực sự nâng cao được chất lượng dạy của giáo viên cũng như chất lượng học của học sinh.

Bản thân tôi sau nhiều năm thực hiện việc sử dụng đồ dùng trong dạy học, tôi nhận thấy: Để sử dụng ĐDDH trong môn Toán lớp 2 thực sự có hiệu quả thì người giáo viên cần phải có những biện pháp sát thực phù hợp với điều kiện cơ sở vật chất của trường, lớp; phù hợp với năng lực của bản thân cũng như khả năng học tập của từng học sinh lớp mình phụ trách.

C. KẾT LUẬN

Đồ dùng dạy học là yếu tố quan trọng trong dạy học ở Tiểu học nó không chỉ thực hiện chức năng minh hoạ mà còn là nguồn tri thức để học sinh khám phá và phát huy tính tích cực trong học tập và phục vụ việc đổi mới phương pháp. Việc sử dụng các đồ dùng dạy học: đồ dùng cấp phát và đồ dùng tự làm tuỳ thuộc vào nội dung, phương pháp. Đồng thời cần đảm bảo tính khoa học và tính sư phạm, tính thẩm mỹ.

Để việc sử dụng đồ dùng dạy học đạt được hiệu quả đòi hỏi người giáo viên phải được sử dụng thường xuyên, liên tục trong các tiết dạy. Phải có lòng yêu nghề mến trẻ. Xem trường như nhà, xem học sinh như con đẻ của mình. Để từ đó luôn tìm tòi, suy nghĩ những gì đem đến điều tốt đẹp nhất cho các em.

        Trên là một số kinh nghiệm qua việc sử dụng đồ dùng dạy học môn Toán lớp 2. Chắc chắn, trong quá trình thực hiện còn có nhiều thiếu sót, Rất mong được sự đóng góp ‎‎ ýkiến ân cần của đồng nghiệp, Ban giám hiệu nhà trường cũng như các cấp lãnh đạo để bản thân tôi sử dụng ngày một hoàn thiện và được ứng dụng rộng rãi hơn.

 

 

Minh Tân, ngày 20 tháng 02 năm 2012

                                                                                 Người thực hiện

 

                                              Hoaøng Thuïy Hoàng Lan